Son yıllarda ekonomide kendisine geniş bir alan bulan şirket birleşme ve devralmaları, ekonomik olarak geniş hacimli ve kendi bünyesinde bir takım riskler barındıran işlemlerdir. Şirket birleşme ve devralmaları süreçlerinde yapılacak işlemlerden evvel bu risklerin analizinin yapılarak doğabilecek problemlere karşı önlemler alınması önem arz etmektedir. Meydana gelebilecek risklerin analizinin profesyonelce yapılmaması, halk arasında şirket evliliği olarak da tabir edilen birleşme ve devralmalarla güdülen faydadan daha çok zararların meydana gelmesine neden olabilecektir. Due diligence ise devralınacak şirketin durumu hakkında detaylı ve sistemli bir analiz yapılarak riskleri en aza indiren bir çalışma olarak tanımlanabilir.
Due Diligence Kavramı:
Due Diligence kavramı; hukuki bağlamda sorumluluğun tesis edilebilmesi için aranılan önemli bir unsurdur. Kavramsal olarak gösterilmesi gereken özen olarak tanımlanabilir. Bugün şirket birleşme ve devralmaları esnasında ise hedef şirketin detaylı ve ayrıntılı olarak incelenmesi anlamında kullanılmaktadır. Kavram yapılan incelemenin konusuna göre vergisel due diligence, hukuki due diligence, teknik due diligence gibi pek çok alanda kendine yer bulmaktadır.
Hukuki Due Diligence:
Devralınmak istenen şirketin mevcut tüm hukuki işlemlerinin ve doğabilecek uyuşmazlıklarının incelenmesi ve risk analizlerinin yapılmasıdır. Profesyonel destek alınmadan hukuki due diligence çalışması yapılması mümkün değildir. Şirketin dâhil olduğu tüm dava ve icra süreçleri, taraf olduğu sözleşmeleri, malvarlığı değerleri, fikri mülkiyete ilişkin belgeleri, finansal bilgi ve belgeleri, sahip olması gereken resmi izin ve ruhsatları, insan kaynakları dokümanları, tacir olmaktan kaynaklanan sorumlulukların yerine getirilip getirilmediği gibi konularda ve geniş bir alanda inceleme yapılarak hâlihazırdaki durumu ve doğabilecek sorunların hukuki perspektifle incelenmesi devralan şirket bakımından pek çok alanda koruma sağlayacaktır.
Hukuki due diligence kapsamında hedef şirketlerden alınan bilgi ve belgeler üzerinde yapılan incelemeler sonucunda risklere ilişkin analiz raporlamaları hukuk danışmanları tarafından devralacak şirkete iletilir. Var olan durumda yine de hedef şirketle birleşme veya şirketin devralınması hususunda işlemlere devam edilmek isteniyor ise koruyucu bir takım önlemler alınmak suretiyle doğabilecek zararlardan korunmak mümkün olabilecektir. Hukuki due diligence çalışması neticesinde hedef firmadan ne gibi taahhütler ve garantiler talep edileceğinin çerçevesi çizilmiş olacaktır. Böylelikle yatırımcı firma kendini olası risklere karşı güvence altına almış olacaktır.
Alıcı firma ortaya çıkan durumda riskleri göz önüne alarak yeniden müzakere etmeye karar verebileceği gibi güttüğü kar amacından çok daha zarara uğrayacağını fark ederek daha karlı yatırımlara yönelmek de isteyebilecektir.
Bu nedenle şirket birleşme ve devralmaları esnasında hukuki due diligence çalışması yapılarak planlama ve hazırlıkların yürütülmesi faydalı olacaktır.
